Social Handprint

Cura-ASB

Cura-ASB, eigen zorgbedden voor Afferden en omgeving In de jaren 2018/2019 hield het burgerinitiatief ASB, “Afferden Samen Beter”, een grote dorps enquête. Bewonersgroepen kregen dagboeken waarin ze aan de hand van vragen hun wensen, ideeën en oplossingen noteerden die ze aan elkaar doorgaven. Het lezen van elkaars ideeën werkte ook als...

een brainstorm waardoor werkelijk massale creativiteit vrij kwam. Jammer genoeg volgde kort daarna de Corona periode waardoor bespreking en terugkoppeling van uitkomsten op zich liet wachten. Wel werd op de website van de vereniging Afferden Samen Beter (ASB) een gerubriceerde samenvatting van het resultaat van deze dorpsdagboeken gepubliceerd. In de loop van 2021 kwam er weer zoveel mogelijkheid tot ontmoeting dat het bestuur van ASB bijeen kon komen voor een brainstormsessie van een dag waarin gepoogd werd om prioriteiten vast te stellen die nauw aansluiten bij wat er in de dagboeken staat vermeld. Uit de dagboeken bleek onder andere dat bewoners massaal de wens kenbaar maakten om bij ziekte waarbij de thuissituatie overvraagd wordt zo snel mogelijk dicht bij huis geholpen te kunnen worden. Het gaat dan om de zogenaamde Respijtzorg, d.i. zorg die overbelaste mantelzorgers tijdelijk ontlast waardoor zij weer op adem kunnen komen. Daarnaast werd ook de mogelijkheid van overbruggingszorg genoemd, d.i. zorg voor mensen die uit het ziekenhuis ontslagen kunnen worden, maar door omstandigheden nog niet thuis opgevangen kunnen worden. Tenslotte kwam de behoefte aan terminale zorg dicht bij huis naar voren, d.i. intensieve zorg rond het levenseinde. In de eerste plannen voor het nieuwe gezondheidscentrum stond het gebruik van enkele opvangbedden reeds nadrukkelijk vermeld. De huisartsen spraken eerder ook al de teleurstelling uit dat, met het zich terugtrekken uit de samenwerking door de Zorggroep, deze mogelijkheid uit de plannen was geschrapt. Voor de huisartsen was het, in combinatie met het ontwikkelen van het gezondheidscentrum en het ontwikkelen van alle samenwerkingen daarbinnen, geen optie om dit zelf ook nog ter hand te nemen. Met de kennis van deze situatie en opnieuw geconfronteerd met de sterke wens die door de dorpsbewoners werd geuit was de stap om de mogelijkheid van zorgbedden nader te onderzoeken voor ASB een volkomen logische. En projectgroep werd in het leven geroepen met de naam die aan een stichting tot beheer van zorgbedden zou kunnen worden gegeven: Cura-ASB. Cura als afkorting van het Latijnse Cura ut, “verzorgen” en de toevoeging ASB als de initiatiefnemers en de beheerders van de dorpsdagboeken. Vervolgens werden twee lijnen uitgezet: 1 een proeve van een bedrijfsplan met alle regels waaraan zou moeten worden voldaan en waarin een exploitatiebegroting duidelijk zou moeten maken of een dergelijk plan ook financieel haalbaar zou kunnen zijn; 2 Een verdere onderbouwing maken van de plannen om de wens van de inwoners meer body te geven: het waarom en het hoe. Door twee bestuursleden van ASB werd direct invulling gegeven aan het maken van het bedrijfsplan. Begin december 2021 lag het bedrijfsplan waaraan het bestuur van ASB haar goedkeuring gaf gereed. Dit plan is noodzakelijk voor diverse zaken: het beoordelen van de financiële haalbaarheid, de toepassing van noodzakelijke wetten en regels en het beschikken over een programma voor de invulling van alle voorwaarden waaraan voldaan zou moeten worden. Met enige trots is dit plan op enkele plekken gepresenteerd en vele keren enthousiast en met complimenten ontvangen. Maar ook werd het initiatief overbodig genoemd, omdat er al “genoeg mogelijkheden” zouden zijn. Dit laatste wekte bij zorgverleners zowel als bij bevolking verbazing. Verbazing, omdat bekend is dat ziekenhuizen bij herhaling vastlopen op de z.g. verkeerde bedden problematiek. Mensen worden als ze uit het ziekenhuis ontslagen kunnen worden soms op tientallen kilometers van hun huis ondergebracht. Evenmin kan soepel worden ingespeeld op voorkomende schrijnende situaties in de mantelzorg. En ook ingeval er bij het levenseinde opvang nodig is, moet buiten de dorps- en gemeentegrenzen worden gezocht. Artsen en andere zorgverleners signaleerden dat reeds eerder bij het plannen maken voor het gezondheidscentrum. Uit de geleverde commentaren trok ASB de conclusie dat laagdrempeligheid gewenst is, d.w.z. dat optimale toegankelijkheid gegarandeerd moet kunnen worden. Daarnaast dat het combineren van doelen de haalbaarheid van het plan zou vergroten. Om dit alles nader te onderzoeken en het hoe en waarom meer inhoud te geven werd een dag uitgetrokken waarop een tweetal brainstormgroepen aan het werk gingen. De brainstorm dag leverde vele creatieve ideeën op. Zo werden ook haalbare oplossingen aangedragen voor de huisvesting haalbaar te maken en wisten de deelnemers diverse doelen met elkaar te verenigen. De resultaten van deze brainstorm zijn hieronder samengevat. Afferden, 1 januari 2022 A. Waarom eigen zorgbedden voor Afferden en omgeving Uit de voorgaande inleiding blijkt dat in de woonkernen Afferden, Siebengewald en Heijen een beargumenteerde behoefte bestaat aan eigen zorgbedden. Die behoefte is verwoord door: De inwoners van Afferden (zie de dagboeken) die aangeven zorgbedden in de hun vertrouwde omgeving noodzakelijk te vinden, zodat met name oudere, weinig mobiele inwoners het contact met familie, vrienden en kennissen en de verbinding met het bekende kunnen behouden. Zorgprofessionals: de huisartsen, het regionale Maasziekenhuis Pantein en omliggende ziekenhuizen. Wat betreft de respijtzorg en terminale zorg illustreerden de professionals de behoefte met zorgelijke, soms schrijnende gevallen. Helaas kunnen we de behoefte aan respijtzorg niet cijfermatig onderbouwen. Mantelzorgers die op de rand van overspannenheid functioneren melden zich niet en worden nergens geregistreerd. Wel kunnen we veilig afgaan op de huisartsen, die aangeven met regelmaat mensen tegen te komen in hun praktijk die het nog maar nauwelijks kunnen redden. Hetzelfde geldt voor inwoners die voor terminale (hospice)zorg ver weg moeten worden geplaatst. In de naaste omgeving ontbreekt deze capaciteit. Wat betreft de overbruggingszorg: uit de contacten met ziekenhuizen bleek, dat men daar worstelt met de zogenaamde ‘verkeerdebedproblematiek’. Dure ziekenhuisbedden worden onnodig lang bezet gehouden door patiënten die wel in aanmerking komen voor ontslag uit het ziekenhuis, maar die door omstandigheden nog niet naar hun eigen huis kunnen, omdat daar een adequate opvangmogelijkheid ontbreekt. Ook hierover zijn bij de lokale ziekenhuizen concrete cijfers lastig te verkrijgen. Een objectiveerbaar tekort aan zorgbedden voor eerstelijnszorg dichtbij huis. De NVZ hanteert cijfers die een schrikbarend beeld geven en de verzuchtingen van transferverpleegkundigen liegen er niet om. Een artikel in Medisch Contact van 2 september 2021 spreekt over het wekenlang leuren met ouderen. Een in 2020 door RTL uitgevoerd onderzoek wijst op minimaal 560 ziekenhuisbedden per dag die onnodig bezet worden. De consumentenbond sprak al eerder over een enquête onder verpleegkundigen waaruit bleek dat 60 procent van hen zegt te werken op een afdeling waar patiënten liggen die daar eigenlijk niet thuis horen. Cura-ASB heeft niet de illusie deze problematiek volledig op te kunnen lossen. Wel kan reeds in het merendeel van de gevallen, bij een beperkt aantal eerstelijnsbedden een tijdelijke oplossing dichtbij huis worden geboden. Die tijdelijke oplossing biedt tevens het voordeel dat men van daaruit beter kan zoeken naar een structurele oplossing. Ook ziet Cura-ASB mogelijkheden voor weekendopvang en incidentele dagopvang van bepaalde doelgroepen. B Het hoe van de zorgvoorziening is deels omschreven in het bedrijfsplan. Hier specificeren we hoe wij willen omgaan met medewerkers en vrijwilligers, welk zorgklimaat wij nastreven en hoe wij de huisvesting en de woonomgeving willen inbedden in de vertrouwde omgeving. De bemensing: Deze zal deels uit professionals bestaan (zie het bedrijfsplan; de zorgcoördinator, verpleegkundigen overdag op oproepbasis, verpleegkundigen die gedurende de nacht beschikbaar zijn, paramedici zoals fysiotherapeuten, eveneens op oproepbasis, huisartsen voor de nodige medische zorg en begeleiding.) De dagelijkse verzorging en begeleiding zal grotendeels door gemotiveerde en opgeleide vrijwilligers worden verleend. Bij een recent bezoek aan een kleine hospice voorziening met twee bedden, vernamen wij dat men daar een groep van dertig vrijwilligers beschikbaar heeft. Men bleek weinig moeite te hebben gehad met het vinden en behouden van die vrijwilligers. Een kleinschalige zorgvoorziening met een huiselijk karakter blijkt aantrekkelijk gevonden te worden. Wij willen die aantrekkelijkheid nog vergroten door het bieden van ruime mogelijkheden voor het bevorderen van deskundigheid via individuele en gezamenlijke opleiding en coaching, voor spuien en sparren, voor structurele en incidentele contacten met zorgprofessionals, maar ook voor gezamenlijke ontspanning in het verband van een vereniging van vrijwilligers. Cura-ASB wil ruim aandacht geven aan het welzijn van medewerkers en vrijwilligers. Ook streven wij ernaar een erkend leerbedrijf te worden, waarin ook mensen met enige afstand tot de arbeidsmarkt een plaats kunnen krijgen. Het zorgklimaat: Wij zien de zorgvoorziening als een ‘bijna-thuis-huis’; dat betekent dat in de zorg persoonsgerichtheid en gastvrijheid voorop dienen te staan, liefdevolle aandacht, zorgzaamheid. Wij streven bij onze gasten naar positieve gezondheid, een begrip dat in Afferden gemeengoed is geworden vanuit de lokale huisartsenpraktijk. Wij realiseren dit door aan te sluiten bij het eigen dagritme en de noden en wensen van onze gasten, door de zakelijke intake te vervangen door een welkomstgesprek, door geruisloze en zorgvuldige overdrachten tussen de verschillende plekken van zorgverlening, door het bieden van optimale service in een driehoek waarin zorgprofessionals, vrijwilligers en gasten/familie met elkaar een verbinding aangaan. Zelfs bij de keuze van een automatiseringssysteem zal de achtergrond zijn het bieden van een thuis waarin eenieder persoonlijk gekend wordt en waarbij optimale kwaliteit wordt nagestreefd. Bij dit alles willen wij tegelijkertijd aandacht voor efficiënt werken behouden, zodat de doelstelling betaalbaarheid bereikt wordt. Huisvesting en woonomgeving: Wij willen de zorgvoorziening huisvesten in het dorp, op een rustige, maar goed bereikbare plek, in direct contact met de prachtige natuur van de Maasduinen; dat is in overeenstemming met het gedachtengoed over positieve gezondheid. Het eigene van het dorp komt ook naar voren in het feit dat wij zullen kiezen voor lokale aanbieders en contacten met lokale ondernemers voor catering, schoonmaak, tuinonderhoud, reparaties etc. Voor de huisvesting streven we naar kleine units met een zelfstandig karakter, waaraan de gast gedurende diens verblijf een eigen toets kan geven. Ook in de huisvesting moet het ‘bijna-thuis’-karakter van de zorgvoorziening tot uiting komen. Dat betekent keuze voor een warme aankleding, een kleine keuken per unit, logeermogelijkheid voor een familielid in de eigen unit. Daarnaast moeten de units voldoen aan professionele eisen, maar zonder afbreuk te doen aan de gewenste huiselijkheid. Er moet bijvoorbeeld worden voldaan aan hygiëne-eisen (zoals goedgekeurde sanitaire voorzieningen en gladde materialen die goed schoongemaakt kunnen worden). Ook moet men kunnen werken met eventuele grotere apparaten die voor de verzorging nodig zijn. De units kunnen onder één dak worden geplaatst, maar zouden ook in een cirkel van kleine units kunnen worden ondergebracht samen met een unit voor de dienstverlening. Ook zou de zorgvoorziening gecombineerd kunnen worden met tijdelijke verblijfsunits voor mensen die om wat voor reden dan ook tot rust moeten komen, of voor zorgverleners/vrijwilligers met tijdelijke huisvestingsbehoefte. Zo zou er een gemeenschap kunnen ontstaan waarin de onder 2 genoemde waarden ontwikkeld worden ten gunste van zorgvragers en zorgverleners. C Ten slotte: Afferden heeft al enkele jaren geleden geconstateerd dat er behoefte is aan bedden voor tijdelijke zorg. De tijd die sindsdien door omstandigheden verloren is gegaan, kan nu in het voordeel van dit plan gaan werken, doordat wij nu in staat zijn een aantal nieuwe en vernieuwende inzichten vorm te geven. Wij zijn ervan overtuigd dat een zorggemeenschap zoals die ons voor ogen staat én kostenefficiënt kan werken én van uitstekende kwaliteit kan zijn. Dat de voorziening past in het ontwikkelen van positieve gezondheid en tevens gecombineerd kan worden met andere hulpverleningsdoelen dan directe zorg, kan dit plan uniek maken.

Impact op de SDG’s

Het cirkeldiagram hiernaast toont de impact op de Sustainable Development Goals op basis van een Handprint Meting. Klik op een SDG voor meer informatie over de activiteiten, waarmee aan deze SDG wordt bijgedragen.

Maatschappelijke organisaties

Bedrijven

Publieke of ondersteunende organisaties

Handprint Meting

Handprint Insights

Handprint Impuls